معرفی بنای تاریخی ورودی شهر تنکابن +تصاویر
تاریخ انتشار: ۲ مرداد ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۴۱۴۰۲۶۹
بنای ورودی شهر تنکابن از معدود بناهای بجای مانده از نخستین دوره شهرسازی در شهر تنکابن است، به‌نحوی‌که تا آن زمان شهری در آن نقطه موجود نبوده و درواقع این بنا بخشی از تاریخ معماری این شهر را تشکیل می‌دهد.
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا به نقل از تنکابن24، در آغاز حکومت رضاخان، معماری دوره پهلوی با شتاب بسیار شکل گرفت.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
تاریخچه
در دوره پهلوی اول و با آغاز فعالیت‌های گسترده عمرانی و ساختمانی، معماران ناگزیر از دریافتن و پذیرفتن بعضی از عناصر و فنون معماری غرب بود. تا آغاز عصر پهلوی زندگی و فرهنگ ایرانی متکی بر یک زندگی اجتماعی – فرهنگی سنتی بود و معماری نیز که یکی از پدیده‌های زندگی اجتماعی – فرهنگی است بر یک معماری سنتی تکیه داشت و هرگز حالتی پیش نیامده بود که بتواند معماری ایران را تحت شعاع خود قرار دارد؛ به‌عبارت‌دیگر رشد و تکامل معماری با رشد و تکامل اجتماعی و فرهنگی هماهنگ بود و هر دو این‌ها پس از قرن‌ها و رسیدن به حد معین، حرکتی بسیار کند و ناچیز یافته بودند.
با شکل‌گیری حرکت‌های اجتماعی- فرهنگی در اواخر قاجار و پس از کودتای رضاخان معماری نیز که تاکنون تعادل خود را با حرکت‌های اجتماعی – فرهنگی حفظ کرده بود، دچار تحولی شگرف شد و از سویی دیگر ایرانیان به دلیل ارتباط گسترده‌ای که با هنجارهای اجتماعی فرهنگی غربی پیدا کردند از الگوها و قالب‌های معماری پیشرفته غربی در معماری ایرانی بهره بردند.
بدین ترتیب نظام سنتی در خود رشد یافته و معماری در دوره پهلوی اول متحول شد و از عناصر معماری سایر فرهنگ‌های غربی بهره برد. چراکه دیگر در این زمان ابعاد اتاق‌ها و راهروها و راه‌پله‌های معماری سنتی جوابگوی نیازهای جدید اجتماعی نبودند و از سوی دیگر معماری اروپا از چند قرن پیش و به‌خصوص پس از انقلاب سنتی با سرعت بی‌سابقه‌ای تکامل‌یافته و برخلاف قرون‌وسطی نه‌تنها چیزی از معماری ایران کم نداشت بلکه به لحاظ فن و تکنیک مدرن چه‌بسا بر آن برتری یافته بود.
در دوره پهلوی اول سعی شد که در معماری بیشتر از عناصر باستانی و سنتی گرفته‌شده و فنون از معماری تکامل‌یافته غرب باشد. بدین ترتیب معماری جدید دوره پهلوی از آمیزش معماری باستانی و اروپایی پا به عرصه وجود گذاشت درحالی‌که تا این زمان جز آب‌انبار، کاروانسرا و مسجد و ... سازمان سرویس‌دهنده قابل‌توجهی ساخته نشده بود.
معماری نو با بناهای متعددی که در تهران و سایر استانها به‌ویژه گیلان و مازندران ساخته می‌شوند به‌سرعت چشم‌انداز عمومی ایران را دگرگون می‌سازد و خیلی زود معماری جدید دولتی، معماری کهن ایران را از حالت درون‌گرا به‌صورت برون‌گرا درآورد.
موقعیت طبیعی اثر
این بنا در جلگه خزری با آب‌وهوای معتدل و مرطوب و بافاصله حدود 500 متری از جنوب دریای خزر و به فاصله 50 متری از ضلع شمال غربی پل چشمه‌کیله در مرکز شهرستان تنکابن واقع شده است. همچنین این اثر در فاصله 10 کیلومتری از کوهپایه‌های شمالی البرز قرار دارد.
موقعیت مکانی اثر
این اثر در سمت جنوب خیابان امام و نبش خیابان دکتر فاطمی قرارگرفته و در مقابل ضلع جنوب آن کلانتری شماره 11 و در سمت غرب آن ساختمان اداره ثبت‌احوال تنکابن واقع شده است.
وجه‌تسمیه اثر
بنای ورودی شهر تنکابن از معدود بناهای بجای مانده از نخستین دوره شهرسازی در شهر تنکابن است. به‌نحوی‌که تا آن زمان شهری در آن نقطه موجود نبوده و درواقع این بنا بخشی از تاریخ معماری این شهر را تشکیل می‌دهد.
شهر اولیه تنکابن به دستور رضاشاه از کنار شرقی پل چشمه‌کیله - که خود از مستحدثات همان دوره است- آغازشده، ابتدا خیابان کشی بسیار منظمی به‌صورت خیابان‌های موازی و متقاطع و میدان‌های سه‌گانه قدیمی شهر طراحی و اجرا شده و سپس مجموعه‌ای از بناهای بهم پیوسته در دو سوی خیابان به‌صورت قرینه و در جهت شرقی، غربی امتداد یافت و پس از چرخش در دور میدان اصلی شهر سایر بناها در ادامه خیابان به‌صورت تک بنا ادامه یافته و در انتهای شهر و در میدان شیرودی امروز با تک بنای ژاندارمری سابق به پایان رسیده است. نام شهر جدید نیز شهسوار گذاشته شد و گویا وجه‌تسمیه آن برگرفته از نام محله‌ای قدیمی که در نزدیک جنوب غربی شهر قرار داشت، بوده است.
امروزه از مجموعه بناهای پیوسته، تنها بخش ورودی شمالی و جنوبی آن برجای‌مانده و سایر قسمت‌ها به‌مرور در اثر فرسودگی و آتش‌سوزی از بین رفته و بازسازی شده است. گفتنی است، طبقه فوقانی این مجموعه بنا تماماً اداری بوده و پس از تکمیل ساختمان آن به‌مرور ادارات مختلف شهرستان که در آن زمان محال ثلاث تنکابن نام داشت- و مرکز اداری غرب مازندران و شرق گیلان بوده- از شهر قدیمی خرم‌آباد در 5 کیلومتری جنوب شرقی تنکابن به این مجموعه ساختمانی منتقل گردید.
طبقه همکف این عمارات نیز به بازار شهر اختصاص یافت و در اختیار کسبه‌ای قرار گرفت که از سایر نقاط نظیر گیلان، طالقان و الموت و روستاهای اطراف به شهر جدید بالاجبار کوچانده، شده بودند.
تک بناها نیز نظیر ساختمان ژاندارمری، شهربانی، شهرداری، مدرسه پهلوی سابق، اداره چای، اداره دخانیات تماماً به کار اداری اختصاص یافتند. این مجموعه با هارمونی بسیار زیبا، شهرهای مدرن و کوچک اروپایی را در ذهن بیننده‌ای که با اروپای آن زمان آشنایی داشت، تداعی می‌نمود.
البته نظیر این شهرسازی در تمامی شهرهای صفحات شمالی و تهران و سایر نقاط کشور در دوره پهلوی دیده می‌شود. این نوع معماری که وارداتی بوده، به دست معماران و مهندسان آلمانی و بعضاً روسی و فرانسوی به انجام رسید و بخصوص سازندگان پل‌ها عموماً آلمانی بوده‌اند.
مشخصات اثر
این بنا دوطبقه است و مصالح به‌کاررفته در آن سنگ و آجر می‌باشد. قسمت بیرونی بنا دارای تزئینات ابزار سیمانی است و همچنین پوشش سقف بنا نیز از حلب و به‌صورت شیروانی بوده و در زیر دامنه به‌وسیله چوب لمبه‌کوبی شده است. در قسمت پیشانی بنا، درب ورودی و نورگیر طبقه فوقانی دارای سر در هلال بوده و قسمت بالای پنجره‌های دو طرف این نورگیر در طبقه فوقانی که در هر طرف سه پنجره می‌باشد، دارای فرم نیم‌دایره است. غیر از ضلع پیشانی، دو ضلع دیگر رو به خیابان بنا در طبقه فوقانی دارای نورگیرهای مستطیل شکل می‌باشد و همچنین تزئیناتی به شکل ستاره و نیز کتیبه‌هایی در زوایای مختلف بنا از جنس سیمان در نمای بیرونی بنا دیده می‌شود.
ویژگی‌های خاص اثر
این بنا به‌صورت یک چندضلعی که ضلع پیشانی آن دارای انحنا روبه‌داخل می‌باشد، احداث شده است. گفتنی اینکه همین چندضلعی بودن بنا به آن شکل زیبایی داده است. از طرفی درست در مقابل این بنا و در ضلع شمالی آن بنای مشابه و قرینه‌ای وجود دارد که از ترکیب دو بنا در دورنما در مقابل بیننده معماری بسیار متوازن و چشم‌نوازی پدید می‌آورد. از دیگر ویژگی‌های بنا آن است که هرچند که اثر در مقابل دو خیابان اصلی و فرعی متقاطع قرارگرفته اما با سه ضلع و پهلو به این دو خیابان می‌چسبد.
انتهای پیام/
منبع: دانا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.dana.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «دانا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۴۱۴۰۲۶۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
روایت‌هایی از نخستین شرکت‌های مسافربری | وقتی گاریخانه‌ها به گاراژ تبدیل شدند
همشهری آنلاین- حمیدرضا رسولی:تا قبل از ورود نخستین اتومبیل ها به تهران، پایتخت‌نشین‌ها مسیرهای کوتاه را با وسایلی مثل گاری، درشکه، پالکی و تخت روان می پیمودند و مسیرهای نسبتا طولانی را با اسب و درشکه طی می کردند، اما پدیده ای به نام اتومبیل معادلات را به کلی تغییر داد و با همه مخاطراتی که داشت عبور و مرور اهالی تهران به نقاط دور و نزدیک را سهل و آسان کرد.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
گاراژها درست در چنین دوره ای و برای استقرار اتوبوس های بین‌شهری در گوشه و کنار تهران متولد شدند و مردم برای سفر به شهرهای دور و نزدیک کافی بود خودشان را به نزدیک‌ترین گاراژ مسافربری برسانند.
داریوش شهبازی، تهران‌پژوه، معتقد است گاراژها از اواخر دوره قاجار پدیدار شدند و تغییراتی بنیادی در سبک زندگی اهالی تهران پدید آوردند: «تهران حدود سال ۱۳۰۰ و همسو با سیر تحولات انقلاب صنعتی در کلانشهرهای دنیا پیشرفت می‌کرد و یکی از نشانه های پیشرفت ورود اتومبیل به خیابان های بود. بعد از این اتفاق مهم بود که کاروانسراها به گاری‌خانه و در گام‌های بعدی به گاراژ تبدیل شدند. این روند در دوره حکومت احمدشاه قاجار طی شد و با آزمون و خطاهای بسیاری همراه بود.»
وقتی عبور و مرو با اتومبیل در خیابان های تهران با اقبال عجیب مردم همراه شد، بسیاری از رجال بانفوذ و متمول دوره قاجار مثل وثوق‌الدوله و امین‌الضرب از اروپایی ها اتومبیل خریدند و به عنوان وسیله نقلیه شخصی به تهران آوردند. بعد هم با واردات اتوبوس هایی که مخصوص حمل بار و مسافر بود به تهران، گاراژهایی که محل تجمع درشکه و گاری بود به توقفگاه اتوبوس ها تبدیل شدند.
شهبازی درباره تولد نخستین گاراژ در پایتخت می گوید: «گاری‌خانه سید اسدالله در خیابان چراغ‌برق قدیم (امیرکبیر فعلی) نخستین جایی بود که پس از قانون سجل احوال و سجل گرفتن به گاراژ تبدیل شد و از "گاری‌خانه سید اسدالله" به "گاراژ حسینی" تغییر نام داد. مدتی بعد "گاراژ فولادی" در محدوده شمالی گود عرب‌ها و "گاراژ فردشیشه" در سه‌راه امین‌حضور برای توقف اتوبوس‌ها در نظر گرفته شد. آن‌موقع مسافرها به گاراژ حسینی می رفتند و گاراژ فولادی به اتوبوس‌هایی اختصاص داشت که کارشان حمل بسته های پستی از شهرهای مختلف و رساندنشان به دست مردم تهران بود و گاراژ فردشیشه مختص حمل و جابه‌جایی بار بود.»
در دوره پهلوی تعداد گاراژهای تهران به سرعت زیاد شد و گاراژهای بی ام تی، عدل، اتوفردوسی، میهن‌نورد و ... در محدوده میدان توپخانه قدیم تا خیابان های ناصرخسرو، باب‌همایون و فردوسی کنونی ایجاد شدند، اما در سال ۱۳۵۹ و با اجرای طرح ساماندهی اتوبوس‌های بین‌شهری به ترمینال جنوب که نیمه‌ساخته بود نقل مکان کردند و به خاطره ای در ذهن تهران‌نشین‌ها تبدیل شدند.
کد خبر 848264 برچسب‌ها تهران قدیم همشهری محله تهران
حقوق کدام یک از ایثارگران در سال ۱۴۰۳ افزایش داشت؟